کلیات شناخت صنعت جهانگردی

کلیات شناخت صنعت جهانگردی

از واژه توریسم در طول چند دهه اخیر تعاریف مختلفی شده است که هرکدام بار معانی خاصی را با خود داشته تا اینکه در سال 1991 سازمان جهانی جهانگردی وابسته به سازمان ملل متحد در نشست خود در اتاوای کانادا برای پرهیز از تشتت تعاریف،به تعریف معیار بشرح زیر دست پیدا کرد:
توریسم به مجموعه فعالیت های افرادی که بهنگام مسافرت به مکان های خارج از محیط زندگی معمولی خود انجام می دهند گفته می شود
طول مسافرت نباید کمتر از 24 ساعت و نه بیشتر از 12 ماه متوالی بوده و هدف از آن تفریح،تجارت و دیگر اهداف او باشد.در این مسافرت جهانگرد نمی تواند درآمد ناشی از اشتغال داشته باشد.
فعالیت در زمینه توریسم راتوریست انجام می دهد.

در فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای کلمه توریسم دوواژه فارسی گنجانده شده است:
1-جهانگردی: یعنی فعالیت های یاد شده که در خارج از مرزهای رسمی کشور توسط توریست انجام می شود مثلا ایرانیانی که به خارج از ایران به مسافرت می روند و یا خارجیانی که فعالیت های مزبور را در داخل ایران انجام می دهند.فاعلان این نوع فعالیت ها را جهانگرد می نامیم.
2-گردشگر:یعنی کسانی که فعالیت های یاد شده را در داخل کشور خود (مثلا در ایران)انجام می دهند.فاعلان این نوع فعالیت ها را گردشگر می نامیم.

اما واژه توریسم چه به مفهوم جهانگردی باشد یا گردشگری،با صنعت توریسم(tourism industry) متفاوت است.
صنعت توریسم عبارت است از کسب و کاری که طی آن سازمانها،نهادها،شرکتها،چه دولتی و چه عمومی و یا خصوصی امکانات و تسهیلات لازم را جهت خدمات مربوط برای ارائه به توریست ها مهیا می سازد فاعلیت یا عاملیت این فراهم سازی را بخش های مرتبط با صنعت جهانگردی بشرح زیر انجام می دهند:

بخش های مرتبط با صنعت در 5 گروه متمرکزند:

الف-بخش ترابری و حمل و نقل

ب-بخش اقامتگاهها و اماکن پذیرایی

ج-بخش سفرسازان

د-بخش سازمانهای بازاریابی و مدیریت  مقصد

ه-بخش جاذبه ها

الف-بخش ترابری و حمل و نقل
شامل:

1-شرکتهای ترابری هوایی اعم از برنامه ریزی شده و یا چارتر

2-شرکتهای حمل و نقل ریلی

3-شرکتهای حمل و نقل جاده ای

4-شرکتهای حمل و نقل دریایی(مسافری-تفریحی)

5-شرکتهای کرایه اتومبیل

شامل:

1- اقامتگاهها

هتل ها-متلها(ره سراها)-مهمانکده ها(پانسیون ها)-مهمانسراها-هتل سراچه ها(هتل آپارتمانها)-خوابگاهها-هتل های شناور-ویلاهای استیجاری-اردوگاهها-بنگاله ها-شله ها-مهمانپذیرها-خانه های روستایی-هتل های مشاعی-مالکیت های زمانی-دهکده های تعطیلاتی-مراکز همایش-کاروانهای ثابت و سیار-اقامتگاههای ساحلی...

2-اماکن پذیرایی

رستورانهای خانوادگی-رستورانهای تجاری-چایخانه ها-قهوه سراها-رستورانهای کیفی-رستورانهای سنتی-رستورانهای قومی-نژادی-اماکن تهیه و توزیع غذا

ج:بخش سفرسازان
شامل:

1-گشت گردان ها tour operators:

   اعم از عمده فروش wholesaler : و خرده فروش: retailer

2-واسطه های جهانگردی brokers :

3-کارگزارهای مسافرتی(آژانس های خرده فروش):

4-همایش سازان : conference agencies

5-کارگزارهای ذخیره گر : booking agencies

6-سفرسازان انگیزشی :incentive travel organization

د:بخش سازمانهای بازاریابی و مدیریت مقصد
شامل:

1- سازمان ملی جهانگردی/گردشگری NTOs

2-مدیریت های ملی جهانگردی/گردشگریNTAs

3-هیات های ملی جهانگردی/گردشگری NTBs

4- ادارات  جهانگردی/گردشگری /منطقه ای /استانی

 Regional/state Tourist Bureau

5-ادارات جهانگردی محلی local Tourist Bureau

6-انجمن ها و جامعه ها،اتحادیه ها و سازمان های غیر دولتی مرتبط با صنعت جهانگردی/گردشگری

ه: بخش جاذبه ها

جاذبه ها اساسا به دو گروه کلی تقسیم می شوند:

الف-جاذبه های طبیعی : جاذبه هایی که دست انسان در خلق آنها نقشی نداشته است مانند:

مناظر طبیعی اعم از دریایی و زمینی،پارکهای ملی،حیات وحش،کوهستانها،سواحل و جزایر،آبشارها،غارها،سازندهای غیرمعمولی زمین شناسی،تنوع آب و هوایی و .....

ب-جاذبه های انسان ساخت(man-made ) : که خود به دو گروه ملموس (tangible) و غیر ملموس (non tangible) تقسیم می شوند.

گروه ملموس مانند پارک های موضوعی ،شهربازیها،امکانات خرید،مجتمع ها و روادیدهای ورزشی،روادیدهای مکانی،روادیدهای تقویمی،یادمان های تاریخی و باستانی،نمایشگاهها ،مناطق باستان شناسی،معماری،یادمان ها،مناطق صنعتی،گنچینه ها(موزه ها)و...
گروه غیر ملموس مانند میراث فرهنگی،ادبیات،فرهنگ،خرده فرهنگ ها،فرهنگ عامه،موسیقی(ردیف های موسیقی)،رقص،فرهنگ آشپزی،آداب معاشرت و الگوهای رفتاری و ...
آیین ها مانند نوروز،شب یلدا،ورزش های پهلوانی و زورخانه ای،عزاداری
همانطوریکه ملاحظه گردید صنعت جهانگردی یا گردشگری یک پدیده چند وجهی و فرابخشی است

در هرم نیازهای مازلو در سلسله مراتب نیازها نیاز به سفر و جهانگردی در راس هرم و در کنار نیازهای مانند احترام به خود ،شخصیت یابی و پیدا کردن جایگاه قرار می گیرد.
اگر به دوقرن قبل بپردازیم اگوستین فیلسوف امریکایی می گوید:
دنیا به سان کتابی است اگر در زادگاه خود بمانید بمانند آنست که صفحه ای از آن را خوانده اید.

اما در زمان معاصر در دهه های 50 و 60 و حتی 70 میلادی جهانگردی نوعی فعالیت تجملی و لوکس به حساب می آمد .
کمی بعد جهانگردی به عنوان نوعی نیاز مطرح می شود و متخصصان فراغت،سفر و جهانگردی را نوعی نیاز مانند نیاز به غذا،آب،سرپناه و ارتباطات اجتماعی در نظر می گیرند .البته در سلسله مراتب نیازها ،نیاز به سفر و جهانگردی جزء نیازهای عالی قرار می گیرد.
از دهه 80 به بعد دیدگاه دیگری مطرح می شود که جهانگردی را نوعی حق به حساب می آورد.
یعنی فراغت و سفر بخشی از حقوق بشر محسوب می شود و دولت ها موظفند زمینه احقاق این حق را فراهم کنند.
از طرفی افرادی هم که در راستای برآوردن این حقوق فعالیت می کنند باید با این حقوق آشنا باشند و خدماتی در سطح بهینه و مطلوب ارائه دهند.
در ماده 34 اعلامیه جهانی حقوق بشر در سال 1948 آمده است که هرفردی حق فراغت و استراحت دارد به این معنا که هرفرد باید ساعات معینی کار انجام بدهد و متناسب با آن باید تعطیلات داشته باشد.
ماده 27 اعلامیه جهانی حقوق بشر نیز به همین موضوع می پردازد.در این ماده به حق افراد از بهره مندی از فعالیت های فرهنگی و علمی اشاره می شود.
در اعلامیه بین المللی حقوق فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی در سال 1966 مطرح می شود که انسانها حق دارند زمان معقولی را برای فراغت و تعطیلات دوره ای داشته باشند.
در اعلامیه جهانی مربوط به افرادی که ناتوانی جسمی دارند در سال 1975 دولت ها موظف می شوند شرایط تفریح و سرگرمی را برای این افراد فراهم کنند.

در اعلامیه جهانی حقوق زنان و منع خشونت و تبعیض علیه آنها از حق مساوی مردان و زنان برای شرکت در فعالیت های جهانگردی دفاع می شود.
در ماده 31 کنوانسیون حقوق کودک در سال 1989 بازی،تفریح و فراغت برای کودکان به عنوان یک حق شناخته می شود.
یونسکو در اعلامیه بین المللی خود در سال 1987 در ده ماده به حقوق مساوی افراد برای دسترسی به تفریح ،ورزش و استفاده از امکانات ورزشی میپردازد که بعدها فعالیت های ملی و مذهبی نیز به آن افزوده می شود.

1-اساس صنعت گردشگری بر وجود و بهره مندی از تفاوت استوار است.

2-گردشگر برای بهره مندی از کالا و خدمات صنعت گردشگری ناگزیر از سفر به سرزمین مقصد است.

3-فعالیت های مرتبط با صنعت گردشگری بر خلاف جریان معمول زندگی گردشگران شکل می گیرند.

4-نقش نظام اطلاع رسانی در صنعت گردشگری چشمگیر است.

5-صنعت گردشگری فصلی است.

6-گردشگری صنعتی کاربر است.

7-کالاها و خدمات تولید شده در صنعت گردشگری عمدتا غیر قابل انبار کردن هستند.

8-صنعت گردشگری دارای منافع غیر اقتصادی بسیار است.
9-سمت تقاضادر صنعت گردشگری به شدت تحت تاثیر عوامل غیر اقتصادی قرار دارد.
10-گردشگری صنعتی چتری است.
11-بهره مندی محصولات صنعت گردشگری حاصل تعامل اجتماعی میان عرضه کننده و متقاضی است.
12-گردشگری یک بخش پیشرو در اقتصاد به شمار می آید.
13-محصولات صنعت گردشگری قابل بهره برداری دو گانه اند.
14-اغلب واحد های فعال در صنعت گردشگری کوچک هستند .
15-صنعت گردشگری نسبت به تغییرات در آمد و قیمت بسیار حساس است.
16-بسیاری مشاغل در صنعت گردشگری فصلی است.
17-اغلب شاغلین صنعت گردشگری را زنان تشکیل می دهند.
18-اغلب شاغلین صنعت گردشگری را جوانان تشکیل می دهند.

فواید سفر از دیدگاه جهانگردی:

1-مسافرتهایی برای تمدد اعصاب

2-کسب معاش

3-آموختن علم

4-توریست قومی-نژادی

5-ملاقات با دیگران

مزیتهای سفر های گروهی:

1-امنیت روانی

2-صرفه جویی در هزینه و زمان

3-دردسرگریزی

4-ملاقات،آشنایی و معاشرت با دیگران

 تعریف یک واحد اقامتی:

v  به هر مکان که به طور موقت در آن اسکان یافته و در قبال خدمات دریافتی و موقت در آن محل وجهی پرداخت گردد و در اصطلاح عامه به آن محل خانه اطلاق نشود ، یک واحد اقامتی می گوییم.

انواع واحدهای اقامتی :

• هتل
• مهمان سرا
• مسافرخانه
• خوابگاه
• زائرسرا
• متل
• پانسیون
• کمپ
• واحدهای اقامتی روی چرخ
• واحدهای اقامتی روی دریا
• واحدهای اقامتی فضایی
• رسورت هتل
• هتل آپارتمان
• پلاژ
• ویلا

تعریف هتل:

ž  هتل ها مجموعه های اقامتی لوکس و شناخته شده ای هستند که تقریبا در تمامی دنیا مورد استفاده مسافران قرار گرفته از خصوصیات ویژه ای برخوردار می باشند و انواع اتاق ها و فضاهای اقامتی را می توان در آن مشاهده کرد.

درجه بندی هتل ها:

ž     هتلها از نظر درجه بندی در ایران به پنج قسمت تقسیم می شوند:

q      یک ستاره

q     دو ستاره

q     سه ستاره

q     چهار ستاره

q     پنج ستاره

q     گرید بندی هتل ها:

بر اساس ستاره های داده شده به هتل ها،هر ستاره خود به چهار درجه یا گرید تقسیم می شود (T-A-B-C )  که T یا TOP بالاترین درجه و C پائین ترین مجسوب می شود.

تعریف مهمانسرا:

ž  مهمانسراها از هتل ها ارزانتر بوده،معمولا تحت نظر سازمان ها و ارگان ها و شرکتهای دولتی سرمایه گذاری و اداره می شود و گروههای خاصی از مهمان های مرتبط با آن سازمان را می پذیرد،مانند مهمانسرای ارتش و شرکت نفت

مهمانپذیرها یا مسافرخانه ها:

واحدهای اقامتی ارزان قیمتی هستند که عمدتا برای مسافرین کم در آمد طراحی و ساخته می شوند که سرویس و امکانات در این واحدها به هیچ وجه قابل مقایسه با هتل ها نیست و به همان دلیل قیمت اقامت در این واحدها به مراتب ارزانتر از هتل هاست.

درجه بندی مهمانپذیرها:

در ایران مهمانپذیرها به سه درجه تقسیم بندی می شوند:
درجه ممتاز
درجه یک
درجه دو

خوابگاه ها:

اصولا واحدهای اقامتی بسیار ارزان قیمتی بوده ، در کشور ما بیشتر توسط سازمانهای دولتی مانند دانشگاهها ساخته و اداره می شود و بعضا هزینه های آن بصورت یارانه توسط دولت پرداخت می شود.

زائرسراها:

مانند مهمانسراها بوده،با این تفاوت که زائرسراها عمدتا در شهرهای مذهبی بنا می شودو در بعضی مواقع هزینه های آن توسط افراد خیر به سازمان ها پرداخت می شود.

متل ها:

متل ها شبیه هتل ها بوده با این تفاوت که متل ها معمولا در سطح ساخته می شوند و از فضای سبز و تفرجگاه های وسیعتری برخوردارند ولی هتل ها بیشتر از سه طبقه را دارا می باشند.
متل ها اصولا در خارج از شهر و در حومه و در بین جاده ها ساخته می شوند در حالی که هتل ها اغلب درون شهر ها هستند.در طراحی و ساخت متل ها تاسیس امکاناتی مانند: فروشگاه،تعمیرگاه،اورژانس و واحدهای امدادی،اماکن ورزشی،کارواش و پمپ بنزین و امثال آن پیش بینی می گردد در حالیکه در هتل ها چنین امکاناتی وجود ندارد و یا بسیار محدود است.

پانسیون:

واحدهای اقامتی بسیار ارزان قیمتی است که معمولا در شهرهای صنعتی و دانشگاهی ساخته می شود و اقامت در این واحد ها معمولاطولانی تر از سایر اقامتگاههاست  و در آن ها خدماتی مانند:

اتاق با ناهار و صبحانه و یا اتاق با ناهار و صبحانه و شام و... ارائه می گردد

کمپ ها:

واحدهایی هستند فصلی با نصب چادر و یا به صورت کانکس که در فضای باز طراحی شده،معمولا استفاده کنندگان از این واحدها باید امکانات رفاهی و اسکان شخصی خود را همراه داشته باشند و تنها از فضای محیط و سرویس های بهداشتی و خدمات جانبی این محل ها استفاده می شود. مبالغ پرداختی نیز جهت اقامت به مراتب کمتر از هتل ها و مهمانپذیرها و سایر واحدهای اقامتی می باشد.

واحدهای اقامتی روی چرخ:

در ایران کمتر دیده می شود و اصولا هتل های سیاری هستند که مبنای آن براساس تحرک و جابجایی نهاده شده است و توسط تریلی های عظیمی در فصول مختلف و در مکان های مناسب جابجا می گردد و اصطلاحا به این نوع هتل ها به جهت متحرک بودن آنها هتل های سیار و یا واحدهای اقامتی روی چرخ می گویند.

واحدهای اقامتی دریایی

و یا کشتی های دریایی که مخصوص تفریح ساخته شده دارای امکانات تفریحی مدرن و پیشرفته است و در بنادر معمولا لنگر انداخته مدت مدیدی را در دریا سپری می نمایند.

واحدهای اقامتی فضایی:

که در حال حاضر در مرحله طراحی بوده ،اهداف بلند پروازانه برای مسافرت به فضا و اقامت در ماوراء کره خاکی را در دستور کار دارند.

رسورت هتل ها:

ž  معمولا در کنار جاده های ورزشی و یا کوهستان ها و آب معدنی ها ساخته شده ،کاربردی تفریحی،ورزشی ودرمانی دارد.

هتل آپارتمان ها:

نوعی دیگر از واحدهای اقامتی را تشکیل می دهند که در داخل هر واحد اقامتی علاوه بر امکانات خواب و پذیرایی ،امکانات اولیه پخت و پز نیز پیش بینی گردیده به نحوی که شباهت زیادی به یک واحد مسکونی دارد.

درجه بندی هتل آپارتمان ها:

هتل آپارتمان ها از نظر درجه بندی در ایران به سه درجه تقسیم می شوند:
یک ستاره
دو ستاره
سه ستاره

پلاژها:

معمولا واحدهایی ساده و یک یا دو طبقه ای می باشند که در کنار دریا ساخته شده ، کاربرد تفریحی و اقامتی برای علاقه مندان برای استفاده و بصورت مستقل اجاره داده می شود.

ویلاها:

واحدهای تفریحی و اقامتی خاصی است که بعضا بصورت مجتمع در مناطق ییلاقی و در کنار دریا و سایر مراکز توریستی ساخته می شوند و بصورت مستقل اجاره داده می شود.

برچسب‌ها: گردشگری, مقاله مقالات تخصصی گردشگری یاسین...